Gün İçi Piyasası, Gün Öncesi Piyasası ve Dengeleme Güç Piyasası ile eş zamanlı olarak çalışan bir piyasadır.

İkili anlaşma kapısı kapandıktan sonra, piyasa katılımcılarının Gün İçi Piyasası haricinde dengesizliğini azaltma imkânı yoktur. Bu nedenle, dengesizlikleri azaltma amacıyla işlem yapılan alternatif bir piyasadır.

Gün Öncesi Piyasasında olduğu gibi, Gün İçi Piyasasında da fiziksel teslimat zorunluluğu bulunmaktadır. Alınan ve/veya satılan elektrik saatlik net duruma bakılarak, gerçek zamana gelindiğinde üretilmek ve tüketilmek zorundadır.

Gün İçi Piyasasında fiziki teslimat zamanından 1 saat öncesine kadar alım ve satım işlemi gerçekleştirilebilir.

Gün İçi Piyasası, sürekli ticaret metodu ile işletilir. Sürekli ticaret, 7 gün 24 saat işlemin yapılabildiği, ilk gelen ilk eşleşir prensibiyle çalışan ve anlık eşleşme olanağı sağlayan bir yöntemdir.

Gün İçi Piyasası’na Neden İhtiyaç Duyulmaktadır?

Gün İçi Piyasası’nın, sistem işletmecisi TEIAŞ, piyasa işletmecisi EPIAŞ ve piyasa katılımcıları için faydaları bulunmaktadır.

Sistem ve piyasa işletmecisi açısından faydaları;

Gün İçi Piyasası, Gün Öncesi Piyasası sonrası oluşan dengesizlikleri azaltarak, iletim sisteminin güvenliğine katkı sağlanmaktadır. Başka bir deyişle, piyasa katılımcılarının dengesizliklerinin azaltılması ile sistem daha dengeli bir hale gelir ve TEIAŞ tarafından verilecek talimat miktarı azaltılır.

Yapılan ticari işlemlerle beraber enerji piyasalarındaki likidite artar.

Piyasa katılımcısı açısından faydaları;

Gün Öncesi Piyasası teklif bildirimi kapanış süresinden Gün İçi Piyasası’nın son kontratı olan 23 kontratı için, 34 saatlik süre bulunmaktadır. Öngörülemeyen sebeplerle oluşan üretim tüketim planlarındaki değişiklikler yani dengesizlikler gün içi piyasası aracılığıyla giderilebilir.

Gün İçi Piyasası, alınan elektriğin daha yüksek bir fiyattan satılması ve satılan elektriğin daha uygun bir fiyatla alınması gibi arbitraj imkânı sağlamaktadır.

Gün İçi Piyasası, Gün Öncesi Piyasasında olduğu gibi portföy bazlıdır. Yani, bir piyasa katılımcısının çeşitli üretim santralleri olabileceği gibi aynı zamanda tüketim birimleri de olabilir. Alış ve satış işlemleri organizasyon bazında yapıldığından, organizasyonlar, portföyündeki üretim ve tüketim dengesini dikkate alarak tekliflerini sunmalıdır.

Gün içi piyasasında işlemler 7/24 gerçekleştirilir. Uygun fiyatlı teklifin olması durumunda alış ve satış tekliflerinin eşleşmesi anlık olur. Sunulan her teklif, milisaniyeler içerisinde eşleşebilir.

Yapılan işlemler saatlik bazdadır. Yani, sunulan teklifin süresi 60 dakikayı kapsar ve 60 dakika boyunca üretim ve tüketim taahhüdü ile piyasaya sunulmuş olur.

Teklif miktarlarının birimi Lot, teklif fiyatlarının birimi ise TL/MWh cinsindendir. 1 MWh, 10 Lot’a eşittir. Böylece, en düşük 100KWh’e kadar enerji alım satımına olanak sağlanır.

Gün İçi Piyasası katılımcısı olmak için öncelikle EPIAŞ ile piyasa katılım anlaşması imzalanır. Ayrıca Gün İçi Piyasası’nda işlem yapılabilmesi için, Gün İçi Piyasası katılım anlaşması da imzalanmalıdır. Daha sonra organizasyon bazında gerekli tazminat tutarı karşılanmalıdır. Son olarak da, piyasada işlem yapacak olan kullanıcıların yetki ve limitlerinin belirlenmesi gerekmektedir.

Kayıt

Tüm lisans sahibi tüzel kişiler, Gün İçi Piyasasına ilişkin piyasa katılımcılarının yükümlülüklerini içeren Gün İçi Piyasası Katılım Anlaşmasını imzalayarak Gün İçi Piyasasına katılabilirler.

Teminat Kontrolü

Gün İçi Piyasasında, Takasbankla veri alış verişi olduğu hafta içi her gün iki kez teminat kontrolü yapılmaktadır. Birincisi saat 11.00’de, ikincisi saat 17.00’dedir. Saat 11.00’deki teminat kontrolünde yeterli teminatı olmayan piyasa katılımcısı, piyasa dışı bırakılır yani yeni teklif giremez ve var olan teklifleri iptale çekilir, saat 17.00’ye kadar eksik teminatını tamamlaması halinde saat 17.00’deki teminat kontrolünde piyasaya dahil edilerek işlem yapmaya tekrar başlar.

Limitler

Uygulama Ticaret Limitleri:

Gün İçi Piyasası minimum fiyat limiti 0 TL, maksimum fiyat limiti PTF azami fiyatının %3 fazlası olarak uygulanır; minimum miktar limiti 1 Lot, maksimum miktar limiti ise 20.000 Lot’tur.

Organizasyon Limitleri:

Organizasyon limitleri EPIAŞ tarafından her bir piyasa katılımcısı için belirlenen işlem limitleridir.

Kullanıcı Üst Limitleri:

Gün İçi Piyasası’ndaki kullanıcı üst limitleri, EKYS ekranlarından PK’lı kullanıcılar veya PK’lı kullanııcının yetkilerini devrettiği kullanıcılar tarafından belirlenebilir ve belirlenen limitlerin üstündeki teklifler kaydedilmez.

Kullanıcı Limitleri:

Her bir Gün İçi Piyasası kullanıcısı, işlem yapmadan önce Gün İçi Piyasası yazılımı ekranlarında yer alan kullanıcı limitlerini belirlemekle yükümlüdür. Limit tanımlaması yapılmazsa, tanımlamanın yapılmadığı kullanıcı tarafından işlem yapılamaz.

Teklif ve Eşleşme

Gün İçi Piyasası’nda iki çeşit teklif tipi vardır. Bunlar saatlik ve blok teklif tipleridir. Saatlik teklifler bir saatten oluşan ve bölünebilen tekliflerdir. Yani kısmi olarak eşleşebilirler. Blok teklifler ise 1 saatten 24 saate kadar olan ve bölünemeyen tekliflerdir. Kısmi olarak eşleşemezler.